سیستم خنک کاری موتورهای دیزل

سیستم خنک کاری موتورهای دیزل

آزمایش ترموستات

1) ترموستات را در ظرف حاوى مایع خنک کننده ( ضد یخ) آویزان کنید.

2) دماى آن را به 14 در جه سانتى گراد بالاتر از دماى حک شده روى ترموستات

برسانید. در این هنگام ترموستات کاملا باز مى شود.

3) آن را خنک کرده و دماى آن را به 5 درجه سانتى گراد کمتر از دماى حک شده

روى ترموستات رساند در این هنگام ترموستات باید کاملا بسته شود،اگر ترموستات در

موعد مقرر باز و بسته نشد آن را عوض کنید.

  

نکته:

ترموستات نو یا کهنه را قبل از بستن روى موتور آزمایش کنید.

کار در کارگاه:

سالم بودن ترموستات تراکتور را را آزمایش کنید

ز) بستن ترموستات

1 ابتدا سالم بودن در پوش ترموستات اطمینان حاصل کنید.

2) محل نشیمن و اثر روى درپوش ترموستات و بدنه سرسیلندر را کاملا تمیز

کنید.

3) ترموستات سالم را به طور صحیح در محل خود قرار دهید( کپسولى ترموستات

داخل آب وپین راهنما به طرف بالا قرار گیرد.

4) واشر آب بندى نو را (پس از تعویض واشر قبلى ) با چسب آب بندى یا گریس

به طورصحیح کار بگذارید.

5) با انتخاب آچار مناسب پیچ ها را با گشتاور معین سفت کنید.

نکته:

براى جلوگیرى از شکستن پوسته پیچ ها با هم و هم اندازه سفت کنید.

6) شیلنگ لاستیکى لوله بالایى را پس از مالیدن مقدارى

گریس به قسمت داخلى آن در محل خود قرار داده و بست هاى

مربوطه را سفت کنید.

7) شیرهاى تخلیه آب رادیاتور و بدنه موتور را بسته و

رادیاتور را از محلول خنک کن پر کنید.

8) موتور را روشن کرده و به افزایش دما ى آب توجه

کنید.

9) اگر عقربه درجه آب به قسمت نرمال رسید ترموستات

باید عمل کند.

10 ) با فشار دادن شیلنگ سالم بودن ترموستات را کنترل

کنید.

دست خود را از پروانه دور نگه دارید

پرسش:

اگر بعد از بستن ترموستات آب جریان نداشته باشد چه باید کرد؟

تسمه پروانه

تسمه یک حلقه بسته و پیوسته از جنس لاستیک منجید دار است که براى انتقال

توان بین دو محور موازى به کارمى رود. براى به حرکت در آوردن پمپ آب و سایر

ملحقات موتور از تسمه Vشکل استفاده مى شود.

این نوع تسمه ها مقطعى V شکل دارند که در شیار فلکه، که پهناى متناسب با

آن دارند فرو مى رود. اصطکاک بین دو جانب تسمه و دیواره هاى شیار سبب انتقال

توان مى شود.

تسمه V شکل که روى سه عدد چرخ تسمه میل لنگ، پمپ آب و مولد برق قرار

مى گیرد و حرکت میل لنگ را به آن دو چرخ تسمه دیگر منتقل مى نماید.

ابعاد تسمه را از کاتالوگ فنى استخراج مى نمایند وتسمه توصیه شده را براى موتور

تهیه مى کنند.

مثال:

اندازه تسمه ها روى قائده ذوزنقه به صورت سه عدد نوشته مى شود: مثال:

5/3×8×900 که 900 طول تسمه، 8 قاعده بزرگ ذوزنقه و 3/ 5 قاعده کوچک آن است

و هر سه برحسب میلیتر مى باشد.

بررسى کشش تسمه پروانه در عملکرد سیستم خنک کننده نقش مهمى را ایفا

میکند زیرا اگر تسمه خیلى سفت یا شل باشد عیوب زیر ممکن است درمدار خنک کننده

ایجاد شود:

- تسمه اى که شل باشد در هنگام سر خوردن ( بکسواد کردن) روى چرخ تسمه

صدا کرده و سر انجام پاره شود.

- تسمه شل سبب جوش آوردن موتور و خالى ماندن باترى مى شود.

- تسمه اى که سفت باشد زود پاره شده یا بلبرینگ هاى پمپ آب را خراب

مى کند.

الف) بررسى کشش تسمه پروانه با دست و ابزار مخصوص:

میزان کشش تسمه پروانه معمولا بین چرخ تسمه و تسمه مولد برق با چرخ تسمه

تسمه سر میل لنگ اندازه گیرى مى شود، این کار طبق توصیه کتابچه راهنماى تراکتور

باید انجام گردد.

براى بررسى کشش تسمه مى توان از وسیله مخصوص آن استفاده کرد

در صورت نبودن وسیله اندازه گیرى کشش تسمه، براى کنترل کشش تسمه

مى توانید با انگشت سبابه بر روى تسمه در واسط مولد برق و فولى سر میل لنگ فشار

بیاورید. میزان بازى تسمه پروانه در تراکتور MF میلى متر مى باشد.

ب) روش تعویض تسمه پروانه:

1) از خاموش بودن موتور اطمینان حاصل کنید.

2) پیچ هاى پایین و کشویى مولد را شل کنید.

3) مولد برق را به آرامى به طرف داخل به سمت موتور فشار دهید تا تسمه آزاد

شود.

4) اگر قبلا رادیاتور پیاده شده است، تسمه به راحتى در مى آید، در غیر این صورت

پس از انجام بند ()تسمه را به آرامى از لا به لاى پروانه و رادیاتور خارج کنید.

5) تسمه را با انگشتان خود بپیچانید در صورتیکه تسمه ترک، نخ زدگى، شکاف،

پارگى یا روغنى شده باشد یا نشانه اى از سایش یا تخریب دارد آن را عوض کنید.

نکته:

در تراکتور هایى که ( MF ) از دو تسمه استفاده مى شود در صورتى که یکى از

تسمه ها فرسوده شد و تصمیم به تعویض آن گرفتید هر و تسمه را با یک زوج تسمه

نو عوض کنید، زیرا تمام بار به تسمه نو وارد مى شود و این تسمه به سرعت ساییده

مى شود.

6) تسمه نو یا تسمه قبلى را به طور صحیح در محل خود قرار داده با استفاده از

اهرمى که پشت مولد برق قرار مى دهید، آنرا آرام به طرف عقب بکشید.

7) در همان حال کشیدگى تسمه را بررسى کنید.

8) در صورت مناسب بودن کشش تسمه پیچ ها یى را که شل کرده اید محکم

کنید.

9) مجددا کشش تسمه را کنترل کرده تا از صحت تنظیم آن اطمینان حاصل

کنید.

نکته:

تسمه را از آغشته شدن به مواد روغنى محافظت کنید.

پروانه

جهت انتقال جریان باد از فضاى آزاد به لابه لاى پره هاى رادیاتور براى خنک

کردن آب و بدنه خارجى موتور از پروانه استفاده مى شود. براى افزایش بازده پروانه از

باد گیر رادیاتور استفاده مى کنند که اطراف پروانه را گرفته و جریان هوا را به سمت

رادیاتور هدایت مى کند.

تعداد پره هاى پروانه نسبت به ظرفیت موتور متغیر است و معمولا از 6 یا 8 پره

شکل 27 - 4– ابزار مخصوص اندازه گیرى

کشش تسمه

شکل 28 - 4– اندازه گیرى کشش تسمه با

فشار انگشت

پیمانه دوم : تعمیر سیستم هاى موتور تراکتور

١٢٢

بهره گرفته مى شود. جنس آن از فلز یا پلاستیک است.

پروانه روى محور پمپ آب و در پشت رادیاتور نصب مى شودو هوا را از سمت

رادیاتور کشیده و به سمت موتور مى زند.

تیغه هاى پروانه با یک زاویه معین نسبت به سطح گردش تنظیم شده اند لذا در

صورت خمیدگى یا شکستگى پره هاى پروانه بازده آن کاهش پیدا کرده و باعث داغ

شدن موتور مى گردد.

پرسش:

با تغییر تعداد پره هاى پروانه چه تغییرى درخنک شدن موتور پیش مى آید

نکته:

ممکن است تیغه هاى پروانه بشکنند و اطراف پرتاب شوند، وقتى موتور روشن

است هرگز در راستاى چرخش پروانه نایستسد، دست و ابزار هاى خود را ازپروانه در

حال چرخش دور نگهدارید

براى تعویض پروانه به شرح زیر عمل کنید:

1) با انتخاب آچار مناسب پیچ هاى اتصال پروانه به پمپ آبرا باز کنید.

2) پروانه را بردارید.

3) چرخ تسمه، پروانه را بردارید.

4) پروانه را بردارید.

5) براى بستن پروانه عکس باز کردن عمل کنید.

نکته:

به جهت نصب پروانه دقت کنید.

پمپ آب:

پمپ آب، آب سرد را از لوله پایین رادیاتور گرفته

و به داخل پوش آب بدنه سیلندرپمپ مى کند.

الف) اجزاى ساختمانى پمپ آب:

اجزاى ساختمانى پمپ آب شامل: پخش کن، محور،

بلبرینگ ها، فیبر و فنر، پوسته و واشر ویکتوریا مى باشد.

پمپ آب از نوع گریز ازمرکزاست که آب را از

محورجذب نموده و در امتداد شعاع به خارج پرت

مى کند، بنابر این به دو مسیرنیاز دارد، مسیر ورود ى

که به مرکز آب پخش کن ارتباط دارد و از لوله زیر

رادیاتور آب مى کشد و مسیر خروجى که به محیط

بیرون پره ها ارتباط دارد و آب تحت فشار را به بدنه

موتور هدایت مى کند.

وقتى ترموستات بسته باشد آب تحت فشار

نمى تواند موتور را ترک کند و از یک مدار فرعى به

ورودى پمپ باز گشت نموده و داخل پوش سیلندر

چرخش میکند. پروانه به یک سر محور آب پخش

کن پرس شده و سر دیگر محور چرخ تسمه پروانه

سوار شده است. این محورداخل دو بلبرینگ مجزا قرار

مى گیرد که تکیه گاههاى محوررا مى سازند.

تقریبا تمام موتور، پمپ آب و پروانه ها داراى

یک واحد مشترک هستند، پوسته پمپ آب همراه با در پوش آن به دیواره جلوى بدنه

سیلندر پیچ مى شود. سطوح اتصال پوسته با بدنه به وسیله واشر آببندى مى شود. پوسته

پمپ، محور را که روى دو عدد بلبرینگ نصب شده است درخود جاى مى دهد. یک

سر محور یک توپى را که بوسیله یک مهره و یک خار محکم شده است حمل مى کند.

چرخ تسمه همراه با قطعه متقاطع پروانه به صفحه توپى پیچ شده است و حرکت خود

را به وسیله تسمه از چرخ تسمه میل لنگ مى گیرد.

کار در کارگاه:

قطعات یک پمپ آب را باز کنید

ب) پیاده و سوار کردن پمپ آب:

اگر پمپ آب نشتى داشته باشد ع یا سر و صدا کند و یا نتواند آب را به اندازه

کافى به گردش در آورد ممکن است باعث داغ شدن موتور گردد، لذا براى رفع عیب

باید آن را باز نمود.

براى باز کردن پمپ آب به شرح زیر عمل کنید:

1 رادیاتور را پیاده کنید.

2) پروانه را باز کنید

3) پیچ هاى دور پمپ آب به بدنه موتور را باز کنید.

4) به آرامى پمپ آب را پیاده نمایید.

5) براى سوار کردن پمپ آب با قرار دادن واشر نو عکس مراحل باز کردن عمل

کنید و پیچ ها را به صورت یکنواخت سفت کنید.

-4-2 محلول آب و ضد یخ

خواص ضد یخ:

• مایع ضد یخ را براى پایین آوردن نقطه انجماد آب در داخل سیستم خنک کننده

مى ریزند.

• ضد یخ باید ضد زنگ هم باشد تا از اکسید شدن فلزات درمدار خنک کننده

جلوگیرى نمایند.

• ضد یخ نباید خاصیت خورندگى داشته باشد تا روى فلزات و لوله هاى لاستیکى

تاثیر بگذارد.

• ضد یخ نقطه جوش آب را افزایش مى دهد.

نکته:

ضد یخ باید در تمام مدت سال در سیستم خنک کننده وجود داشته باشد. از تخلیه

آن در تابستان خوددارى کنید.

تهیه محلول ضد یخ و آب:

باید متناسب با کمترین دماى ممکن منطقه در سردترین موقع شبانه روز و ظرفیت

آب سیستم خنک کننده، مخلوط ضد یخ را تهیه نمود. این کار باید با توجه به دستور

العمل استفاده از ضد یخ که روى قوطى ضد یخ وجود دارد، انجام شود. جدول 1- 4

مثلا اگر برودت هوا در سردترین موقع 13 - درجه سانتى گراد باشد و مخلوط

20 درصد ضد یخ در دماى پایین تر از 14 - درجه سانتى گراد منجمد شود و ظرفیت

سیستم خنک کننده 18 لیتر باشد. ضد یخ مورد نیاز براى این سیستم خنک کننده و با

توجه به شرایط فوق چنین محاسبه مى شود.

3/6 = درصد 18 × 20 ضد یخ مورد نیاز

14/4 = 3/6 - 18 میزان آب در مخلوط

ریختن محلول ضد یخ و آب رادیاتور:

1) موتور را روشن کرده و سیستم خنک کنده را ازنظر نشتى بازدید کنید.

2) موتور را خاموش و آب سیستم خنک کننده را با باز کردن شیرهاى تخلیه موتور

و رادیاتور خالى کنید،سپس پیچ هاى مربوطه را ببندید.

3) آب مورد نیاز در مخلوط ضد یخ را در موتور ریخته سپس ضد یخ را اضافه کنید.

بهتر است قسمتى از آب را بعد از ریختن ضد یخ در موتور بریزید.

4) موتور را روشن نموده، حدود 20 دقیقه روشن نگهدارید تا ضد یخ با آب مخلوط

شود و محل هایى که خوردگى دارند، در صورت نشتى مشخص شود.

نکته:

ضد یخ خاصیت ضد زنگ دارد و در صورتى که سوراخى با زنگ گرفته شده باشد،

مجددا باز مى شودو نشتى ایجاد خواهد شد.

5) درصورت وجود نشتى، آن را بر طرف کنید. کمبود مخلوط ضد یخ و آب را باید

با مخلوط مناسب این مواد بر طرف کرد.

نکته:

ضد یخ در سیستم خنک کننده هر دو سال یکبار باید تعویض گردد.

-4-3 نشتى در سیستم خنک کننده:

فرسودگى، شل شدن بست ها و سوراخ شدن قطعات بر اثر ضربه باعث نشت آب از

قسمت هاى مختلف سیستم خنک کننده مى شود. محل این نشتى ها در شکل ) نشان

داده شده است.

در صورت نشتى با تعویض و ترمیم قطعات و یا سفت کردن پیچ ها اقدام به

نشتى گیرى مى نمایید. اگر نشتى ادامه پیدا کند سیستم خنک کننده با کمبود آب

مواجه شده و دماى موتور به شدت بالا رفته (جوش آورده) و باعث خسارتى از جمله

روغن سوزى موتور، گیر کردن پیستون در سیلندر، سوختن واشر سر سیلندر، تاب

برداشتن سر سیلندر مى گردد.

در صورت نشت آب وجوش آوردن آب در موتور بدون خاموش کردن موتور، روى

رادیاتور آب بریزید تا دماى موتور کمى پایین بیاید. سپس در رادیاتور را با احتیاط و در

دو مرحله باز کنید. آنگاه در رادیاتور آب بریزید. پس از سرد شدن موتور آن را خاموش

کرده و اقدام به رفع نشتى نمایید.

معایب سیستم خنک کننده:

نشت آب از رادیاتور:

در صورت فرسودگى ویا شوک ناشى از گرم و سر شدن رادیاتور امکان نشت آب

از از نقاط مختلف آن وجود دارد. براى رفع عیب رادیاتور راباز کرده و براى رادیاتور

ساز ارسال نمایید.

گرفتگى لوله هاى رادیاتور:

بر اثر جرم گرفتن داخل لوله ها ى رادیاتور عبور آب از آن ها کمتر شده در نتیجه

آب موتور بیش از اندازه گرم مى شود. براى رفع عیب رادیاتور را باز کرده و به تعمیرکار

رادیاتور ارسال کنید.

پوسیدگى وسوراخ شدگى شیلنگ ها:

به مرور زمان بر اثر فرسودگى شیلنگ ها پوسیده شده و امکان سوراخ شدن ونشت

آب از آن ها وجود دارد. براى رفع عیب شیلنگ فرسوده را باز کرده و با شیلنگ نو

جایگزین کنید.